"Bàn về Thiền Nguyên thủy và Thiền phát triển"
Authors: Minh Chi
"Trước đây nhiều Tăng Ni, Phật tử Nam
Bắc Tông cho rằng thiền Phật giáo Nguyên Thủy và thiền Phật giáo Phát Triển là
hai loại thiền hoàn toàn khác biệt và thậm chí bên nào cũng tự cho rằng thiền
của tông môn mình hay hơn, đúng hơn. Tất nhiên điều này phát xuất từ sự nghiên
cứu, học hỏi một chiều, nặng cảm tính hơn là sự đối chiếu, so sánh một cách
nghiêm túc, khách quan.
Trước khi nói đến thiền, chúng ta
cần tìm hiểu hai khuynh hướng đang tồn tại trong Phật giáo, đó là khuynh hướng
Nguyên Thủy và khuynh hướng Phát Triển.
Những người theo Phật giáo Nguyên
Thủy có khuynh hướng bảo nguyên những lời dạy của chính đức Phật Gotama (Sakya
Muni) trong suốt 45 năm hoằng hóa độ sinh. Những lời dạy này được kết tập lần
đầu tiên tại Ấn Độ ba tháng sau đức Phật Niết-bàn cho đến lần thứ sáu tại
Yangon, Myanmar, 2500 năm sau đức Phật Niết-bàn. Cả sáu lần kết tập ấy đều
trùng tuyên bằng tiếng Pàḷi và không thêm bớt. Mặc dù từ lần kết tập thứ ba đã
bắt đầu có thêm phần chú giải, rồi phụ chú và tiểu phụ chú, nhưng vẫn không xem
là chánh tạng. Về sau Phật giáo Nguyên Thủy còn được gọi là Thượng Tọa Bộ vì
phần lớn các vị trưởng lão theo khuynh hướng bảo nguyên.
Những người theo Phật giáo Phát
Triển có khuynh hướng vận dụng rộng rãi giáo lý của đức Phật theo nguyên tắc
khế lý khế cơ, nghĩa là trên hợp với Phật lý, dưới ứng với căn cơ của của các
tầng lớp quần chúng khác nhau trong xã hội. Quá trình phát triển bao gồm ba
giai đoạn:
- Giai đoạn Tiểu Thừa, phát triển từ
khoảng 200 năm (đánh dấu bằng lần kết tập Ngũ Tạng Sanskrit), đến 600 năm sau
đức Phật Niết-bàn. Tiểu Thừa phân thành 18 đến 25 phái, điển hình là Nhất Thiết
Hữu Bộ. Hiện nay Tiểu Thừa không còn tồn tại, ngoại trừ còn lại một số kinh
luận như năm bộ Kinh A-hàm (Agama), Câu-xá Luận, Thành Thật Luận v.v…
- Giai đoạn Đại Thừa, phát triển từ
600 năm đến 1100 năm sau đức Phật Niết-bàn, mở đầu là Mã Minh. Đại Thừa cũng
phân thành nhiều phái, điển hình là thập đại môn phái, như Mật Tông (Kim Cang
Thừa), Tịnh Độ Tông, Tam Luận Tông, Hoa Nghiêm Tông, Pháp Hoa Tông… dựa trên
những Kinh hoặc Luận do các vị Tổ biên soạn.
- Giai đoạn Tối Thượng Thừa, tức
Thiền Tông, phát triển từ 1100 năm sau đức Phật Niết-bàn cho đến ngày nay. Sau
đời Lục Tổ Huệ Năng, Thiền Tông Trung Hoa lại chia thành năm phái: Lâm Tế, Tào
Động, Vân Môn, Pháp Nhãn, Qui Ngưỡng...
Mời các bạn tham khảo bài viết tại đường link: Nghiên cứu Phật học và Phật hoàng Trần Nhân Tông (LIC)
Nghiên cứu Phật học và Phật hoàng Trần Nhân Tông (LIC)
Nghiên cứu Phật học và Phật hoàng Trần Nhân Tông (LIC)
Nhận xét
Đăng nhận xét